در مظلومیت تفکر صدرایی و فلسفه
پنجشنبه, ۷ ارديبهشت ۱۳۹۱، ۰۷:۵۹ ب.ظ
به
مناسبتی داشتم در مورد ملاصدرا جست و جوی گذرایی انجام می‌دادم، که حیفم
آمد در مورد مظلومیت ایشان ننویسم. یکی از نقصهای عمده رشته های مهندسی عدم
آشنایی با فلسفه است. متن زیر از بیانات مقام معظم رهبری است:
فلسفه خیره کننده
عل? رغم این که در داخل موریانه های? را م? خواهند به پایه ها? مستحکم بنا? فرهنگ? ما بیندازند که عملاً هم کارها? زشت? را در زمینه ? فرهنگ? انجام م? دهند - این گفته شده باشد؛ معلوم باشد - امروز فرهنگ اصیل و فلسفه ? اسلام? و دانشها? فرهنگ? اسلام? در سطح دنیا بمرور در حال پیشرفت است؛ چشمهای? را خیره کرده. امروز فلسفه ? صدرای? ما چشمهای? را در دنیا به خودش خیره کرده؛ آنها اظهار اعجاب م? کنند؛ تحسین م? کنند.
فلسفه براى نزدیک شدن به خدا
فلسفه‌ى اسلامى، پایه و دستگاهى بوده که انسان را به دین، خدا و معرفت دینى نزدیک مى‌کرده است. فلسفه براى نزدیک شدن به خدا و پیدا کردن یک معرفتِ درست از حقایق عالم وجود است؛ لذا بهترین فلاسفه‌ى ما - مثل ابن‌سینا و ملاّ صدرا - عارف هم بوده‌اند. اصلاً آمیزش عرفان با فلسفه در فلسفه‌ى جدید - یعنى فلسفه‌ى ملاّ صدرا - به‌خاطر این است که فلسفه وسیله و نردبانى است که انسان را به معرفت الهى و خدا مى‌رساند؛ پالایش مى‌کند و در انسان اخلاق به‌وجود مى‌آورد. ما نباید بگذاریم فلسفه به یک سلسله ذهنیّات مجرّد از معنویت و خدا و عرفان تبدیل شود. راهش هم تقویت فلسفه‌ى ملاّ صدراست؛ یعنى راهى که ملاّ صدرا آمده، راه درستى است. آن فلسفه است که انسان را وادار مى‌کند هفت سفر پیاده به حج برود و به همه‌ى زخارف دنیوى بى‌اعتنایى کند. البته نمى‌خواهیم بگوییم هرکس در این دستگاه فلسفى قرار نداشته باشد، اهل دنیاست؛ نه، اما این راه خوبى است.
ترویج مشکوک فلسفه غرب
به اعتقاد بنده، قرائن و شواهد نشان مى‌دهد فلسفه‌هایى که در ایران رایج شد - و الان هم اوج آن است - عادّى نبود. خواستند براى فلسفه‌ى اسلامى رقیب درست کنند؛ لذا فلسفه‌هاى غربى را آوردند و ترجمه و ترویج کردند. ... البته نمى‌گوییم هر دانشجو یا استادى وارد فلسفه‌ى جدید شد، لابد با «سى.آى.اى» ارتباط دارد؛ نه.
فلسفه محصول از غیب
صدرالمتالهین آراء بی‌نظیر فلسفی و دریای مواج افکار و اندیشه‌های خود را از استاد فرانگرفته است. بلکه این معلومات بی‌پایان از ریاضت، خلوت و عبادت و دل دادن به خدا و کسب فیض از عالم غیب سرچشمه میگیرد.
دنیا تشنه ملاصدرا و شیخ انصاری
امروز حقاً و انصافاً در دنیاى فکر و اندیشه - حالا آنهائى که با فکر و اندیشه سر و کار ندارند، با آنها کارى نداریم - یک خلأ و سؤال در دنیاى غرب وجود دارد؛ این خلأ را دیگر پاسخهاى لیبرال دموکراسى نمیتواند پر کند، کما اینکه سوسیالیزم نتوانست پر کند. این خلأ را یک منطق انسانى و معنوى میتواند پر کند، که این در اختیار اسلام است. از مرحوم دکتر زریاب که هم دانشگاهى مسلطِ خوبى بود، هم طلبه‌ى خوبى بود ... یکى از دوستانمان نقل میکرد ... که ... گفته بود امروز آن چیزى که من در محیطهاى عملىِ دانشگاههاى اروپا مشاهده کردم، نیاز به ملاصدرا و شیخ انصارى است. شیخ انصارى کارش در حقوق است، فقه است؛ ملاصدرا حکمت الهى است. میگوید من مى‌بینم امروز اینها تشنه‌ى ملاصدرا و شیخ انصارى‌اند. این برداشتِ یک استاد غرب شناسِ زبان‌دانِ مسلط به چند زبان اروپائى است که سالها هم در آنجاها زندگى کرده و درس خوانده بود و با علوم اسلامى هم آشنا بود. این، برداشت اوست، که برداشت درستى است.
آموزش فلسفه از مقطع ابتدایی
امروز در دنیا به زبان کودکى به کودکان فلسفه مى‌آموزند؛ یعنى چیزى که از نظر بعضى از طراحان کشور ما بى‌معنى است؛ فکر مى‌کنند فلسفه مخصوص آدمهاى ریش و سبیل‌دار و کسانى است که یک سنى از آنها گذشته باشد. نگاه مدرن به مسائل حیات، امروز پیشروان علمى دنیا را به اینجا رسانده که باید فلسفه را از دوره‌ى دبستان به کودکان تعلیم داد؛ البته با زبان کودکى.
فلسفه خیره کننده
عل? رغم این که در داخل موریانه های? را م? خواهند به پایه ها? مستحکم بنا? فرهنگ? ما بیندازند که عملاً هم کارها? زشت? را در زمینه ? فرهنگ? انجام م? دهند - این گفته شده باشد؛ معلوم باشد - امروز فرهنگ اصیل و فلسفه ? اسلام? و دانشها? فرهنگ? اسلام? در سطح دنیا بمرور در حال پیشرفت است؛ چشمهای? را خیره کرده. امروز فلسفه ? صدرای? ما چشمهای? را در دنیا به خودش خیره کرده؛ آنها اظهار اعجاب م? کنند؛ تحسین م? کنند.
فلسفه براى نزدیک شدن به خدا
فلسفه‌ى اسلامى، پایه و دستگاهى بوده که انسان را به دین، خدا و معرفت دینى نزدیک مى‌کرده است. فلسفه براى نزدیک شدن به خدا و پیدا کردن یک معرفتِ درست از حقایق عالم وجود است؛ لذا بهترین فلاسفه‌ى ما - مثل ابن‌سینا و ملاّ صدرا - عارف هم بوده‌اند. اصلاً آمیزش عرفان با فلسفه در فلسفه‌ى جدید - یعنى فلسفه‌ى ملاّ صدرا - به‌خاطر این است که فلسفه وسیله و نردبانى است که انسان را به معرفت الهى و خدا مى‌رساند؛ پالایش مى‌کند و در انسان اخلاق به‌وجود مى‌آورد. ما نباید بگذاریم فلسفه به یک سلسله ذهنیّات مجرّد از معنویت و خدا و عرفان تبدیل شود. راهش هم تقویت فلسفه‌ى ملاّ صدراست؛ یعنى راهى که ملاّ صدرا آمده، راه درستى است. آن فلسفه است که انسان را وادار مى‌کند هفت سفر پیاده به حج برود و به همه‌ى زخارف دنیوى بى‌اعتنایى کند. البته نمى‌خواهیم بگوییم هرکس در این دستگاه فلسفى قرار نداشته باشد، اهل دنیاست؛ نه، اما این راه خوبى است.
ترویج مشکوک فلسفه غرب
به اعتقاد بنده، قرائن و شواهد نشان مى‌دهد فلسفه‌هایى که در ایران رایج شد - و الان هم اوج آن است - عادّى نبود. خواستند براى فلسفه‌ى اسلامى رقیب درست کنند؛ لذا فلسفه‌هاى غربى را آوردند و ترجمه و ترویج کردند. ... البته نمى‌گوییم هر دانشجو یا استادى وارد فلسفه‌ى جدید شد، لابد با «سى.آى.اى» ارتباط دارد؛ نه.
فلسفه محصول از غیب
صدرالمتالهین آراء بی‌نظیر فلسفی و دریای مواج افکار و اندیشه‌های خود را از استاد فرانگرفته است. بلکه این معلومات بی‌پایان از ریاضت، خلوت و عبادت و دل دادن به خدا و کسب فیض از عالم غیب سرچشمه میگیرد.
دنیا تشنه ملاصدرا و شیخ انصاری
امروز حقاً و انصافاً در دنیاى فکر و اندیشه - حالا آنهائى که با فکر و اندیشه سر و کار ندارند، با آنها کارى نداریم - یک خلأ و سؤال در دنیاى غرب وجود دارد؛ این خلأ را دیگر پاسخهاى لیبرال دموکراسى نمیتواند پر کند، کما اینکه سوسیالیزم نتوانست پر کند. این خلأ را یک منطق انسانى و معنوى میتواند پر کند، که این در اختیار اسلام است. از مرحوم دکتر زریاب که هم دانشگاهى مسلطِ خوبى بود، هم طلبه‌ى خوبى بود ... یکى از دوستانمان نقل میکرد ... که ... گفته بود امروز آن چیزى که من در محیطهاى عملىِ دانشگاههاى اروپا مشاهده کردم، نیاز به ملاصدرا و شیخ انصارى است. شیخ انصارى کارش در حقوق است، فقه است؛ ملاصدرا حکمت الهى است. میگوید من مى‌بینم امروز اینها تشنه‌ى ملاصدرا و شیخ انصارى‌اند. این برداشتِ یک استاد غرب شناسِ زبان‌دانِ مسلط به چند زبان اروپائى است که سالها هم در آنجاها زندگى کرده و درس خوانده بود و با علوم اسلامى هم آشنا بود. این، برداشت اوست، که برداشت درستى است.
آموزش فلسفه از مقطع ابتدایی
امروز در دنیا به زبان کودکى به کودکان فلسفه مى‌آموزند؛ یعنى چیزى که از نظر بعضى از طراحان کشور ما بى‌معنى است؛ فکر مى‌کنند فلسفه مخصوص آدمهاى ریش و سبیل‌دار و کسانى است که یک سنى از آنها گذشته باشد. نگاه مدرن به مسائل حیات، امروز پیشروان علمى دنیا را به اینجا رسانده که باید فلسفه را از دوره‌ى دبستان به کودکان تعلیم داد؛ البته با زبان کودکى.
