آ?ا علم ف?ز?ک م?تواند ماورا? طب?عت را نف? کند؟
چهارشنبه, ۱۵ شهریور ۱۳۹۱، ۰۱:۳۰ ب.ظ
حضرت آ?ت‌الله سبحان? در نوشتار?، به نظرات اخ?ر برخ? ف?ز?کدان‌ها به و?ژه «استفان هاوک?نگ» ف?ز?کدان انگل?س?، مبن? بر ا?نکه آ?ا علم ف?ز?ک م?تواند ماورا? طب?عت را نف? کند، پاسخ داده‌اند:
آ?ا علم ف?ز?ک م?تواند ماورا? طب?عت را نف? کند؟
علوم? که انسان با آن سر و کار دارد، بر دو نوع تقس?م م?شوند:
?. علم ماد? و تجرب?، علم? است که م?توان موضوعات آن را در آزما?شگاه تجربه کرد و آثار آن را به دست آورد و با نظم و نظام آن آشنا شد. ا?ن نوع از علوم فقط م?تواند در مسائل ماد?، قضاوت و داور? کند و بگو?د فلان مولکول از چند عنصر تشک?ل شده و ?ا مثلاً عنصر فلان? در آن موجود ن?ست. ا?ن نوع داور? از او پذ?رفته م?شود. چرا؟ چون آزما?ش و آزما?ش کننده، و مورد آزما?ش همگ? از سنخ واحد? هستند ?عن? ماده و ماد? م?باشند.
?. دانشمند ز?ست‌شناس با ابزار? که در اخت?ار دارد، نم?تواند درباره وجود روح و ?ا عدم آن داور? کند، مثلاً بگو?د من در تشر?ح بدن انسان به روح برنخوردم، و چاقو? تشر?ح من، در فعال?ت مستمر خود، به چن?ن واقع?ت? نرس?د، ز?را ابزار? که در اخت?ار دارد نم?تواند در موضوعات خارج از ماده نف?اً و اثباتاً داور? کند.
?ک ف?ز?کدان اگر بخواهد با در?افت‌ها? خود، وجود ماوراء طب?عت را نف? کند، به سان جن?ن? است که در رحم مادر، خارج رحم را انکار کند و بگو?د: آسمان و زم?ن و در?ا و اق?انوس? وجود ندارد. جهان و شرق و غرب آن، هم?ن رحم است که من در آن پرورش م??ابم. ول? ا?ن قضاوت از او پذ?رفته ن?ست و به هم?ن رو?، وقت? پرده‌ها از م?ان رفت و د?ده به جهان گشود، از قضاوت خود، نادم و پش?مان م?شود و عالم د?گر? را م?ب?ند، که در آن زمان در عقل او نم?گنج?د، چه ن?کو م?گو?د شاعره نغز سخن:
مرغک اندر ب?ضه چون گردد پد?د گو?د ا?نجا بس فراخ است و سپ?د
عاقبت کان حصن سخت از هم شکست عالم? ب?ند بس? بالا و پست
گه پرد آزاد در کهسارها گه چرد سرمست در گلزارها
بنابرا?ن، مقام و موقع?ت دانشمند ف?ز?کدان نسبت به صفحه هست?، اعم از ماد? و مجرد موقع?ت هم?ن مرغک در ب?ضه ?ا جن?ن در شکم مادر است. او م?تواند در مح?ط کار خود، داور? کند، اما در ماورا? مح?ط خود، که ابزار و ادوات آن را ندارد، نم?تواند نف?اً قضاوت کند.
ا?نکه جهان خدا?? دارد و ?ا ماده آفر?دگار? دارد و ا?ن نظام برخاسته از متن ماده ن?ست و ا?ن خانه صاحبخانه دارد، در گرو براه?ن عقل? و فلسف? است که مسئله را به حد ضرورت و بداهت برساند، در ا?نجا با?د ف?لسوف حک?م، در نف? و اثبات آن داور? کند، نه ?ک ف?ز?کدان، هر چند عالم و برجسته باشد. ف?لسوف با اثبات حدوث ماده، م?تواند به محدث آن راه ببرد ?ا از هدفمند بودن نظام، کشف کند که ا?ن نظام برخاسته از ماده ن?ست، چون هدفمند بودن، حاک? از اعمال شعور و خرد است و ماده، فاقد ا?ن ابزار است.و هم‌چن?ن براه?ن د?گر که در کتاب‌ها? فلسف? و کلام? ب?ان شده است.
