دانشگاه صنعتی اسلامی
مقدمه
متاسفانه گاه? د?ده م?شود عده‌ا? پس از ورود به دانشگاه نگرش? که از دب?رستان همراه خود داشته‌اند را تغ??ر نم?دهند و هنوز به مدل لباس و غذا? سلف و مسا?ل حاش?ها? از ا?ن قب?ل م?پردازند. نگاه کلان و پره?ز از خُردنگر? سر?ع‌تر?ن و مطمئن‌تر?ن راه برا? رس?دن به جامعه متعال? است، لذا طرح بحث دانشگاه اسلام? کل?د? است. به فرموده امام راحل اگر دانشگاه اصلاح شود، مملکت اصلاح م?شود.
تعریف دانشگاه اسلامی
دانشگاه اسلام? دارا? تعر?ف گسترده‌ا? است که کتاب‌ها با?د در مورد آن نوشت، در ا?نجا ما اشاره‌ا? به ا?ن تعر?ف م?کن?م. دانشگاه اسلام? در چند بُعد تعر?ف م?شود: اهداف و انگ?زه‌ها، ظواهر، اخلاق و رفتار، محتوا? علم و فعال?ت‌ها و در نها?ت محصول.
انگ?زه در درجه اول کسب رضا?ت خدا و در مرتبه? بعد ن?ل به سعادت دن?و? و اخرو? ست. با?ست? اهداف والا?? مانند استقلال و قطع راه سلطه بر مومنین، خدمت به مردم، جبران فاصله تکنولوژ? ما با کشورها? صنعت?، جابه‌جا?? مرزها? علم و حرکت به سمت ا?ران اسلام? به عنوان ?ک قدرت ب?ن الملل? بوسیله اقتدار علمی را برا? دانشگاه اسلام? در نظر گرفت که تحقق آن از اسات?د و دانشجو?ان مورد انتظار است. استفاده از علم و تکنولوژ? در چارچوب احکام انسان? و اسلام? و در راه خدمت به مردم نشانه درستی انگ?زه‌هاست. به طور مثال بمب اتم? ?ا شم?ا?? که اثرات مخرب? بر رو? نوع بشر دارد در دانشگاه‌ها? اسلام? دنبال نم?شود.
فعال?ت‌ها? علم? دانشگاه با?د به گونه‌ا? باشد که ن?ازها? اساس? کشور (تول?د کار، ثروت مل?، اقتدار ب?ن الملل?) را برآورده کند نه ا?نکه با دادن مقالات در مجلات علم? ?ا با شرکت در مسابقات ب?ن الملل? اکتفا کرد ز?را ا?ن امر به نوع? حرکت در پازل غرب و مطابق خواست آنهاست به گونه‌ا? که جواب ا?ن سوالات در صنعت ما مبهم و بدون معن? و در رشد صنعت و تول?د ثروت داخل? کم تاث?ر ?ا ب? تاث?ر باشد. به طور مثال نظر?ه ر?سمان‌ها محصول فکر? کشورها? تحت سلطه است که در توض?ح ذرات بن?اد?ن توسط کشورها? سلطه‌گر بهره‌بردار? شد.
رعا?ت احکام اسلام? در دانشگاه حکم ظاهر دانشگاه اسلام? را دارد. هر فرد مسلمان، با ورود به دانشگاه با?د ظاهر دانشگاه را آشکارا اسلام? بب?ند. به عنوان مثال اهتمام دانشجو?ان به نماز اول وقت، پره?ز از اسراف در مصرف، پره?ز از تقلب در امتحانات و کپ? بردار? تکال?ف و رعا?ت قوان?ن اجتماع? مانند حر?م زن و مرد ظاهر ?ک دانشگاه را اسلام? م?کند.
اخلاق و روح?ات در ?ک دانشگاه اسلام?، موارد? همچون رعا?ت احترام استاد، حفظ کرامت دانشجو، اعتماد به نفس و خودباور?، همت بلند و اراده قو?، پره?ز از برخورد تقل?د? و تعبد? با متون درس?، خلاق?ت و نوآور?، چشم دوختن به قله‌ها و متوقف نشدن در برابر مشکلات، ارزشمند بودن علم و پره?ز از مدرک گرا?? را م?باشد.
و اما علم اسلام?؛ قطعا مهندس? اسلام? با مهندس? را?ج دن?ا دو تافته جدا بافته ن?ستند. در حق?قت اسلام? کردن علوم به معنا? رفع ع?ب و نقص علوم مهندس? را?ج است و ا?نکه علوم تجرب? را هماهنگ و سازگار با سا?ر منابع معرفت? بب?ن?م نه آنکه اساس علوم را?ج را و?ران کرده و محتوا? جد?د? را به انتظار بنش?ن?م. دانشمند ما با?د به طب?عت به عنوان خلقت نگاه کند، و مبدا و هدف آن را لحاظ کند، آن گاه ا?ن علم خش?ت اله? م?آورد. محقق اگر دانش? را که کسب کرده عطا? اله? ?افت، د?گر دچار تکبر قارون? نم?شود. از خاطرمان نرود که بهتر?ن مشوق علم، د?ن بوده و هست. در حوزه علوم انسان? بحث تحول و تصح?ح مبان? مطرح است که توض?ح آن را به صاحب نظران آن واگذار م?نما??م.
شا?د ا?ن شبهه مطرح شود که ما درک درست? از دانشگاه و علم ندار?م و صرفا دوست دار?م به همه چ?ز رنگ اسلام بزن?م. با?د توجه داشت مبدا حرکت علم? غرب ترجمه متون مسلمانان بوده است و آن چه غرب امروز داع?ه‌دار آن است از کل?دها?? است که اند?شمندان ما در اخت?ار ا?شان قرار داده‌اند. به عنوان مثال نگرش به پد?ده تحق?ق در دن?ا? امروز چن?ن است؛ از طر?ق مشاهده و اندازه‌گ?ر?، اطلاعات تازه‌ا? به دست آور?م؛ دانش‌ها? قبل? را جمع‌آور? و اصلاح کن?م، بر پا?ه آن‌ها فرض?ها? را ارا?ه ده?م و با آزما?ش ا?ن فرض?ه برا? توض?ح داده‌ها، به ?ک نظر?ه برس?م. ا?ن روش? است که ما امروزه در علوم تجرب? انجام م?ده?م. معمولا ادعا م?شود که روش علم? نو?ن تا اوا?ل قرن هفدهم، زمان?که فرانس?س ب?کن و رنه دکارت آن را بن?ان نهادند، وجود نداشت؛ در حال? که ابن ه?ثم در قرن چهارم هجر? با تاک?د بر رو? داده‌ها? تجرب? و تکرارپذ?ر? نتا?ج در تحق?قات خود اول?ن مبدع ا?ن روش است. البته ناگفته نماند ف?لسوفان غرب? اصل مشاهده و تجربه را ناقص برداشت کردند و ناش?انه به علوم انسان? هم تعم?م دادند و ثمره امروز آن تمدن? شد که ارزش‌ها? انسان? را درهم پ?چ?ده و سع? م?کند با تجو?ز جا?گز?نها? مجاز? و مسکّن‌ها? قو? به خود درد فروپاش? را به فراموش? بسپارد. مثال‌ها?? از ا?ن قب?ل بس?ار است، که نتا?ج کارها? تحق?قات? مسلمانان به نام دانشمندان غرب? ثبت شده و از آنان به عنوان نوابغ ?اد م?شود. هر چند بررس? علت افول تمدن اسلام? مسلمانان خود بحث? مفصل م?طلبد اما الحمدالله امروزه با ب?دار? جهان اسلام، دوباره برگ‌ها? زر?ن رشد و بالندگ? هر روز بر شجره ط?به تمدن اسلام? م?رو?د.
در نهایت خروج? دانشگاه؛ همانطور که امام راحل ما فرمود دانشگاه با?د کارخانه آدم‌ساز? باشد، انتظار م?رود فرآورده? دانشگاه جمهور? اسلام? - نه به نحو استثنا بلکه به نحو قاعده - چمران‌ها باشند.
راهکارها
پس از شناخت کامل دانشگاه اسلام?، با?د وضع موجود و موانع و مشکلات را شناخت و سپس برنامه‌ا? برا? آن ارائه کرد. برا? تکم?ل حرکت ن?ل به دانشگاه اسلام? با?د دست به اصلاحات? در روند فعال?ت دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش بزن?م که نقش شورا? عال? انقلاب فرهنگ? در ا?ن م?ان از همه بارزتر است.
قطعا برا? حصول به دانشگاه اسلام?، اسات?د و دانشمندان مسلمان با?د گام بردارند و کس? خارج از مرزها? فکر? ما به جا? ما قدم? بر نخواهد داشت. پس گام اول پرورش دانشمندان مسلمان و آشنا نمودن ا?شان با دانشگاه مطلوب اسلام? است. مسجد مبدا تمام حرکت‌ها? ح?ات? انقلاب اسلام? بوده است و با?د در مقوله اسلام? شدن دانشگاه‌ها هم پاسخگوی این نیاز باشد و انگ?زه‌ها? دنبال کردن ا?ن مساله را به طور واقع? در مخاطبان ا?جاد کند. دانشجو?ان با?د با تعر?ف دانشگاه اسلام? آشنا شوند و با مطالبه ا?ن حق مسئول?ن را به توجه ب?شتر ملزم کنند و با رصد برنامه‌ها و تلاش‌ها? ا?شان، پ?شنهادات و انتقادات خود را تا اصلاح ا?ن روند در کشور ادامه دهند.
برا? حصول به دانشگاه اسلام? وحدت حوزه و دانشگاه راهبرد? اساس? است. وحدت حوزه و دانشگاه مطلقا به معنی یکی نمودن این دو نیست، بلکه رابطه متقابل دوستانه و از خود دانستن یکدیگر را منظور دارد و به پرورش و آماده‌ساز? ن?روها? متعهد و متخصص می‌انجامد به نحو? که در م?اد?ن? که انقلاب اسلام? مورد ن?از دارد، حاضر شوند. حضور مبلغین در خوابگاه‌ها و حوزه دانشجویی دو مدل مناسب برای این ارتباط می‌باشند.
?ک? از مشکلات اساس? در نظام آموزش? ما که کمتر به چشم م?آ?د عدم آموزش فلسفه و معرفت شناس? به محصل?ن در طول تحص?ل – از مقطع ابتدا?? تا بالاتر- است. فراموش نکن?م که اساس رنسانس غرب پ?شرفت فلسف? آن‌ها بوده است و البته به علت ناقص بودن ا?ن نگاه (در نظر نگرفتن توح?د و معاد و نگرش انسان محور?) به سرانجام مطلوب? نخواهد رس?د. ا?ن اساس و پا?ه در پ?شرفت‌ها? کنون? علم هم حضور دارد، به طور مثال نقش تغ??ر نگاه فلسف? علت پ?دا?ش نظر?ه نسب?ت، منطق فاز? و تئور?ها? جد?د احتمالات در دهه‌ها? اخ?ر بوده است.
کتاب معرفت شناس? اثر استاد حس?ن زاده، منزلت عقل در هندسه? معرفت د?ن? اثر آ?ت الله العظم? جواد? آمل? و جر?ان شناس? فکر? ا?ران معاصر اثر استاد خسروپناه، نشت نشا اثر ام?رخان? و راهکارها و توص?هها? مقام معظم رهبر? در باب جنبش نرم افزار? (کتاب روشنای علم و کتاب نکته ها? ناب ج2) آثار خوب? برا? ورود به ا?ن مقوله هستند. همچن?ن فصلنامه دانشگاه اسلام? ن?ز مقالات متنوع? از اسات?د مختلف در بردارد که از طر?ق آدرس islamic-uni-mag.ir در دسترس علاقه‌مندان است.
